BAL DOSYASI

5000 yıllık geçmişi olan bir gıdadan bahsediyoruz. Merak etmeyin hurafe bilgiler ile bal mucizesi anlatmayacağım. Sadece bilimsel dökümanlarla Bal dosyasını açıyorum.

Bütün Tıp bilginleri Bal’ın faydalarını ve tedavi edici bir besin olduğunu açıklamışlar. Mesela Hipokrat (MÖ 460-370), Galen (MS130-200), İbni Sina (MS 980-1037).

BAL’IN İÇERİĞİ
* Total karbonhidrat %80 (Balın bölgesine göre %64,9-73,1 şeklinde değişebiliyor)
* Protein (%0,59-1,0)
* Toplam Mineral (%0,131-0,296)
* Total Fenolik madde (0,078-0,181)
* Flavonoit (%0,004-0,01)

Protein, mineral ve flavonoit içeriği bakımından en zengin balın, kavun ve kestane balı olduğu, dolayısıyla bu iki balın en yüksek antioksidan etkiyi gösterdiği, ökaliptus ve mürver ballarının ise bu içerikler bakımından en düşük orana sahip olduğu bildirilmektedir. En düşük sodyum ve en yüksek potasyum oranı olarak da Kestane balı liderdir.

Balın %80 gibi yüksek karbonhidrat içeriği ile glisemik indeksi konuşuluyor. Yapılan araştırmada balın fruktoz içeriği ile glisemik indeksi arasında ters bir ilişki bulunuyor(1).

Avustralya-romanya ve Kanada ballarının düşükglisemik indeks göstermesini anladık. Türkiye’de yetişen ballar ile bir araştırma var mı?

2014 de Silici ve grubu farlı şekilde yetiştirilen balları araştırmışlar. En düşük glisemik indeks değeri, monofloral ballardan olan narenciye ve kekik ballarında, bölgesel bal karışımlardan ise Şemdinli ve yüksekova ballarında tespit edilmiştir (2).

Bal’ın kanıtlanmış Bilimsel Faydaları

1- Bakteri ve mantar enfeksiyonları üzerinde etkisi (antimikrobiyal/antifungal)
Balın çeşitli mikroorganizmalar üzerinde etkinliği deneysel (in vitro ve in vivo)ve klinik araştırmalar ile ortaya konulmuştur. Bu alanda dünya genelinde bazı farklı hesaplarla bakteri ve virüs üzerinde etkileri gözlemlenmiştir (Al-Waili et al.1999,2001,2004a,b,c,2005; Molan,1992; Cooper et al., 1999a,b; Osata etal.,1999; Lusby et al., 2005; Wilkinson ve Cavanagh, 2005).

Türkiye’deki bazı bal çeşitlerinin (narenciye, deli balı, ökaliptus ve karışık çiçek balı) 40 kimlik maya izolatı üzerinde etkinliğinin incelendiği bir çalışmada deli balı ve karışık balının diğerlerine göre daha yüksek etki gösterdiği görülmüştür (3).

2- Deri sorunları üzerinde etkisi (dermatolojik)
Yara ve yanıklarda, etkilenen alanın enfeksiyonlardan korunmasını sağladığı (4) ve lokal sitokin üretimini uyararak yara iyileşmesini hızlandırdığı bilinmektedir (5).

3- Soğuk algınlığı
Dünya sağlık örgütü (WHO) balın soğuk algınlığı ve öksürük tedavisinde kullanılmasını önermektedir(WHO,2001).

Yapılan 139 öksüren çocuk üzerinde ki çalışmada bir gruba dekstrometorfan, diğerine difenhidramin, plasebo ve bal verilmiş. Yatmadan önce bal verilen gruptaki çocuklarda diğerlerine oranla iyileşme oranı ve azalma oranı daha yüksek görülmüştür (6).

4- Mide-Bağırsak Sistemi
Ülseri önlediği tam ispatlanmamış olsa da “ülseratif kolit” problemi için özellikle kestane balı’ın yardımcı bir ilaç oluşturması İtalya’daki deneylerde ispatlanmıştır (7).

5- Antioksidan etkisi
Her ülkenin ve yetiştirilen balın antioksidan seviyesi farklıdır. Türkiye’de Kestane balının, deli bal ve çiçek balları karışımının kıyaslamalı olarak en etkili antioksidan içerdiği ispatlanmıştır (8). Bitkisel çaylara bal eklendiğinde o bitkilerin antioksidan etkisi daha çok arttığı görülmüştür(9).

6- Yangı Giderici etkisi
Doğal balın polifenolik içeriğine bağlı olarak antienflamatuvar etkisi bulunmaktadır (10).

7- Kanser üzerinde etki
İstanbul Tıp fakültesinin araştırmasında Sahte balın kanser oluşumuna yol açarken, Çiçek, Çam Sedir ve Kestane ballarının ise kanser hücre gelişimini net bir şekilde önlediği görülmüştür (11). Kanser tedavisi gören gruplarda bal tüketmeyenler kilo verirken, bal tüketenlerin kilo kayıp etmemesi de ilginçtir (12).

8- Karaciğer üzerinde etki
Burada Bilimsel bir araştırma bulamadım. Peki neden böyle başlık açtım? Çünkü Steroid ve normal pharmakolojik ilaç kullanıp karaciğer problemi yaşayanlarda sabah aç karnına ılık suyla bal ve yatarken de aynısını uygulayanların değerlerinde düzelme görüldü. %88 hastalardaki bu olumlu sonuç tespit ettiğim hastalarımdaki listemde tam 125 hastada denenmiştir. Faydası olup olmadığı fikri size kalmış.

Sporcular Kullansın mı?
Şeker hastalığı olmayan ve müsabık sıkı diyete girmeyen her sporcu için önerebilirim. Yemeklerden sonra, proteinlerle beraber ve ilaç kullanırken almayın. Daha çok bitki çaylarında veya sade ılık su ile boş öğünlerde tüketebilirsiniz. Özellikle kış aylarında etkilidir.

Kaynaklar
(1) Bognadov S., et al.; 2008: Honey for nutrition and health: A review. American jorunal of the College of Nutrition 27(6), 677-89.
(2) Silici S., et al.; 2014: Botanik ve Coğrafik Orjini Farklı Türk ballarının Glisemik İndeksi değerlerinin belirlenmesi,TUBITAK Proje No. 112S549.
(3) Koç AN., et al., 2009: Antifungal Activity of Turkish Honey against Candida spp. And Trichosporon spp: an in vitro evaluation. Medical Mycology 47, 707-712.
(4) Dixon B, 2003: Bacteria can’t resist honey. Lancet Infect Dis 3, 116.
(5) Tonks AJ, et al., 2003: Honey stimulates inflammatory cytokine production from monocytes. Cytokine 21, 242-7.
(6) Shadkam MN., et al., 2010: The Journal of Alternative and Complementary Medicine 16, 787-93.
(7) Nasuti C, et al., 2006: Nutrition Research 26, 130-7.
(8) Küçük M, et al., 2007: Food Chemistry 100, 526, 34.
(9) Özdatlı Ş, et al., 2014: Marmara Pharmaceutical Journal19, 147-152.
(10) Kassım M, et al., 2010: Nutrition Research 30, 650-659.
(11) Öztürl Oğuz, et al., 2013: İstanbul Üniversitesi Tıp Fak., Deneysel Tıp Araştırma Enstitüsü (DETAE).
(12) Biswal BM, et al.; 2003: Support Care Cancer 11, 242-48.

vucut_bilim